ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ


Η πρώτη σαφής οροθέτηση της Τροιζηνίας –ως διοικητικής οντότητας- εμπεριέχεται στο Διάταγμα
της 3ης / 15ης Απριλίου 1833 «Περί της διαιρέσεως του Βασιλείου και της διοικήσεώς του»
(ΦΕΚ 12 / 6 Απριλίου 1833), με το οποίο η επικράτεια διαιρείτο σε 10 νομούς, με 42 επαρχίες.


Στις επαρχίες αυτές, σύμφωνα με το άρθρο 3, ανήκε και η Τροιζηνία, [«συνισταμένη εκ της μέχρι τούδε επαρχίας Δαμαλών (Τροιζήνας) και της νήσου Πόρου, με πρωτεύουσα τον Πόρον»], που αποτελούσε οργανικό τμήμα του νομού Αργολίδος και Κορινθίας (Αργολιδοκορινθίας).

Ένα χρόνο αργότερα εκδίδεται το Διάταγμα της 28ης Απριλίου / 10ης Μαΐου 1834, «Περί της Οροθεσίας και της εις Δήμους Διαιρέσεως του νομού Αργολίδος και Κορινθίας» (ΦΕΚ 19/26 Μαΐου 1834), στο άρθρο 1 του οποίου αναφέρεται και η οροθεσία της Επαρχίας Καλαυρείας [ή Καλαυρίας], συγκειμένης από τον ομώνυμο Δήμο, καθώς και τους Δήμους Μεθάνων, Τροιζήνας και Δρυόπης. Όπως σημειώνει ο Μιχαήλ Χουλιαράκης, η επαρχία Καλαυρείας αντιστοιχεί στην προαναφερόμενη επαρχία Τροιζηνίας, παρόλο που δεν έχει ευρεθεί κάποιο διάταγμα επίσημης μετονομασίας.

Στο πλαίσιο της συγκεντρωτικής αναδιάρθρωσης του κράτους, καταργείται, το 1836, το σύστημα της διαιρέσεως της επικράτειας σε νομούς και επαρχίες και αντικαθίσταται από εκείνο της διαίρεσης σε 30 Διοικήσεις και 19 Υποδιοικήσεις (Β.Δ. της 26ης Ιουνίου / 2ης Ιουλίου 1836 «Περί διοικητικού διοργανισμού του κράτους» / ΦΕΚ 28/21-6-1836), με το οποίο συνιστάται η Υποδιοίκηση Ερμιόνης και Τροιζηνίας.

Σχεδόν ταυτόχρονα (ΒΔ. 13/25 Ιουλίου 1836 «Περί καθορισμού εδρών διοικήσεων και υποδιοικήσεων» / ΦΕΚ 35/17 Ιουλίου 1836), ορίζεται ως έδρα της προαναφερόμενης Υποδιοίκησης η Ερμιόνη (Καστρί). Η πρώτη επίσημη καθιέρωση των οικισμών της επικράτειας συντελείται με το ΦΕΚ 80 [Παράρτημα] της 18ης Δεκεμβρίου 1836. Από το νομικό εκείνο κείμενο πληροφορούμεθα (κεφ. ΧΙΙα) ότι ο Δήμος Τροιζήνος περιλαμβάνει τους οικισμούς Δαμαλά, Απάθεια, Κατάρα, Κοκκινιά, Μαζώματα, Πασιά, Βαλεριά και Μονή Αγίου Δημητρίου, ενώ ο Δήμος Δρυόπης τους οικισμούς Φανάρι, Έστεμον, Κάτω Φανάρι, Ποτάμι, Λεσχιά, Ράδου, Μπεδένι, Τραχιά, Καρατσά, Μήτον και Μονή Βίδι. Ακόμα (κεφ. ΧΙΙΙ), ο Δήμος Πόρου [υπαγόμενος στη Διοίκηση Ύδρας], περιλαμβάνει τους οικισμούς Πόρος (Καλαυρία), Αγροκήπια και Μονή Ζωοδόχου Πηγής.

Οι επαναστατικές αλλαγές του 1843 και οι συνακόλουθες συνταγματικές-διοικητικές μεταρρυθμίσεις οδηγούν στην έκδοση του Νόμου ΚΕ΄ της 5ης Δεκεμβρίου 1845 (ΦΕΚ 23/8 Δεκεμβρίου 1845), με το άρθρο 1 του οποίου ακυρώνονται οι διοικητικές αλλαγές του 1836 και «η επικράτεια διαιρείται διοικητικώςεις 10 νομούς και 49 επαρχίας, και εις Δήμους, εις έκαστοντων οποίων προσδιορίζεται η ανήκουσα περιφέρεια». Περαιτέρω, το άρθρο 7 του ίδιου νόμου ορίζει ότι ο νομός Αργολίδος και Κορινθίας περιλαμβάνει –μεταξύ άλλων– την επαρχία Ύδρας και Τροιζηνίας, η οποία, διοικείται από το επαρχείο Ύδρας, σημερινή έδρα της Μητρόπολης. Με τον ίδιο νόμο, επανακαθορίζονται οι οικισμοί του Δήμου Τροιζήνος (Πόρος, Δαμαλά, Μαζώματα, Βαλαριώ, Πασιά και Δάρα), Δρυόπης (Κάτω Φανάρι, Άνω Φανάρι, Ράδος, Ποτάμι και Λεσιά) και Μεθάνων (Βρωμολίμνη, Κοσώνα, Άγιος Θεόδωρος, Κάτω Μονίκα, Άνω Μονίκα, Κα(η)μένη Χώρα, Μεγάλο Χωριό).

Έκτοτε και για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν παρατηρούνται κορυφαίας σημασίας διοικητικές αλλαγές ως προς την περιοχή της Τροιζηνίας, αν εξαιρέσει κανείς τις μεταξύ 1887-1892 παλινωδίες του νομοθέτη, που κατήργησε, επανέφερε και επανακατήργησε τη διαίρεση της επικράτειας σε επαρχίες. Ακολούθησε η μεγάλη διοικητική μεταρρύθμιση του 1899 (Νόμος ΒΧΔ΄ της 6ης Ιουλίου 1899 «περί Διοικητικής Διαιρέσεως του Κράτους» - ΦΕΚ 136 / 8 Ιουλίου 1899), με τον οποίο διασπάστηκαν νομοί της χώρας και μεταξύ τους και ο νομός Αργολίδος και Κορινθίας. Όπως ήταν επόμενο, η Τροιζηνία και οι Δήμοι της εντάχθηκαν στον πρώτο.

Το καθεστώς αυτό διατηρείται μέχρι την εποχή των μεγάλων πολιτικών αναδιατάξεων του 1909, οπότε καταργείται η διοικητική μεταρρύθμιση του 1899 και –μεταξύ άλλων– αναβιώνει ο νομός Αργολίδος και Κορινθίας (Νόμος ΓΥ ΛΔ΄ της 16ης Νοεμβρίου 1909 «περί Διοικητικής Διαιρέσεως του Κράτους» - ΦΕΚ 282 / 4 Δεκεμβρίου 1909), στον οποίο και «επανέρχεται» η Τροιζηνία.

Η Γ' Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων

Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το Έθνος, πάσα εξουσία πηγάζει εξ' αυτού
και υπάρχει υπέρ αυτού